नेपालमा तीज पर्व

तीज पर्व नेपालमा सबैभन्दा जीवन्त र प्रिय पर्वमध्ये एक हो, जुन प्रायः हिन्दु महिलाहरूले मनाउने गर्छन्। यो पर्व भगवान् शिव र पार्वतीलाई समर्पित हुन्छ, जसले श्रद्धा, प्रेम र दाम्पत्य जीवनको बन्धनलाई प्रतिविम्बित गर्छ। यस दिन महिलाहरू रातो सारीमा सजिन्छन्, परम्परागत गहनाले आभूषित हुन्छन् र गीत गाएर, नाचेर रमाइलो गर्छन्। सामान्यतया तीज पर्व भाद्र महिनामा (अगस्ट/सेप्टेम्बर) पर्ने गर्दछ, जुन वर्षायामसँगै अझ रमाइलो माहोल ल्याउँछ।

पर्वको शुरुवात ‘दार खाने दिन’ बाट हुन्छ, जसको अघिल्लो दिन महिलाहरू उपवास अघि भव्य भोजको आयोजना गर्छन्। उनीहरूले विभिन्न परिकार खाँदै, लोकगीत गाएर, नाचगान गर्दै रातभरी रमाइलो गर्छन्। त्यसपछि, व्रतको दिन विवाहित र अविवाहित महिलाहरूले कठोर उपवास राख्छन्। विवाहित महिलाले आफ्नो पति दीर्घायु र स्वस्थ रहोस् भनेर, र अविवाहित महिलाले राम्रो वर पाइयोस् भनेर प्रार्थना गर्छन्। धेरै महिलाले त यो दिन पानी समेत नखाई व्रत बस्छन्, जसले उनीहरूको गहिरो आस्था र समर्पण देखाउँछ।

तीजको मुख्य दिन महिलाहरू पशुपतिनाथ मन्दिर लगायत देशभरका शिव मन्दिरमा पुग्छन्। रातो लुगामा सजिएर, जसले सम्पन्नता र दाम्पत्य सुखलाई जनाउँछ, उनीहरूले भगवान् शिवलाई पूजा अर्चना गर्छन्। हजारौं महिलाहरू मन्दिरमा भेला हुँदा देखिने दृश्य साँच्चिकै रौनकपूर्ण र आध्यात्मिक हुन्छ। गीत, नृत्य र धार्मिक संस्कारहरूले नेपाली परम्पराको सुन्दरता र निरन्तरताको झल्को दिन्छ।

धार्मिक महत्वभन्दा बाहिर पनि, तीजलाई सांस्कृतिक पर्वको रूपमा मानिन्छ। यस दिन महिलाहरूले लोकगीत र नृत्यमार्फत आफ्ना खुशी, कथा र कहिलेकाहीँ सामाजिक समस्यासमेत प्रस्तुत गर्छन्। तीज महिलाहरूबीचको भगिनीभाव, ऐक्यता र नारीत्वको उत्सव हो। आजको समयमा तीज परिवारलाई एकसाथ ल्याउने, समाजलाई नजिक पार्ने र विदेशमा रहेका नेपालीलाई आफ्नै संस्कृतिसँग जोड्ने महत्त्वपूर्ण पर्व बनेको छ।